آیا تا به حال درد ناگهانی و شدید در مفصل انگشت شست پا یا زانو را تجربه کرده‌ اید؟ این درد ممکن است با تورم و قرمزی همراه باشد و حتی حرکت دادن مفصل را سخت کند. این نشانه ‌ها معمولا مربوط به بیماری نقرس می‌باشند این بیماری به دلیل تجمع اسید اوریک در مفاصل به وجود می آید.
نکته بسیار قابل اهمیت این است که این بیماری با مصرف دارو قابل کنترل می‌باشد. رژیم غذایی برای افراد مبتلا به نقرس و تغییر سبک زندگی می ‌تواند نقش مهمی در کاهش حمله های دردناک و تعادل سطح اسید اوریک خون داشته باشد. در این مقاله، به بررسی غذا های مفید و مضر برای افراد مبتلا به نقرس و نکات مهم و کاربردی برای زندگی بهتر میپردازیم.

نقرس چیست و چرا ایجاد می‌شود؟

نقرس یک نوع آرتریت التهابی است که به دلیل افزایش سطح اسید اوریک در خون به وجود می‌ آید. اسید اوریک زمانی تشکیل می‌شود که بدن مواد طبیعی به نام پورین را تجزیه می‌کند. پورین‌ها در بعضی غذاها مثل گوشت قرمز، غذاهای دریایی و نوشیدنی‌های شیرین نیز به مقدار زیادی وجود دارند. وقتی میزان اسید اوریک بیش از حد زیاد شود و بالا رود بلورهای ریزی در مفاصل رسوب می‌کنند و باعث دردشدید التهاب و تورم می‌ شود.
ژریم غذای در روند این بیماری نقش بسیار مهمی دارد. مصرف بیش از حد غذا های پرپورین می ‌تواند سطح اسید اوریک خون را زیاد کند در حالی که رعایت یک رژیم غذایی سالم و انتخاب خوراکی‌های مناسب می‌تواند به کاهش اسید اوریک و جلوگیری از بروز حملات نقرس کمک کند. به همین دلیل آگاهی از مواد غذایی مفید و مضر برای نقرس یکی از راه حل های اصلی کنترل این بیماری است.

اصول کلی رژیم غذایی برای نقرس

برای کنترل بیماری نقرس داشتن یک برنامه غذایی متعادل اهمیت زیادی دارد. اولین و ساده‌ترین قدم مصرف آب و مایعات کافی است. نوشیدن روزانه ۸ تا ۱۲ لیوان آب می ‌تواند به دفع اسید اوریک اضافی از طریق کلیه‌ها کمک کند و احتمال تشکیل کریستال‌ها در مفاصل را کم کند.

لازم به ذکر است مصرف آب کافی برای کلیه ی جوانب سلامتی از جمله لاغری و حفظ وزن مناسب، لازم و ضروری است. به این منظور پیشنهاد میکنیم مقاله “آیا نوشیدن آب در کاهش وزن تاثیر دارد؟” را مطالعه بفرمایید.

از طرف دیگر باید میزان پروتئین حیوانی پرپورین مثل گوشت قرمز دل و جگر یا بعضی از ماهی‌ ها محدود شود .چون این خوراکی ‌ها اسید اوریک را افزایش می‌ دهند. جایگزین کردن آنها با منابع پروتئینی سبک ‌تر مانند مرغ بدون پوست، تخم‌مرغ یا پروتئین‌های گیاهی مثل عدس و لوبیا (در حد متعادل) انتخاب های بهتری هستند.
علاوه بر ان توجه به وزن بدن هم اهمیت بسیاری دارد. اضافه‌ وزن یکی از عامل های اصلی افزایش خطر حمله های نقرس می باشد. کاهش وزن به شکل سالم می‌تواند سطح اسید اوریک را پایین بیاورد و فشار روی مفاصل را کمتر کند. ورزش سبک و تغذیه سالم بهترین راه برای رسیدن به وزن مناسب و کنترل بهتر علائم نقرس است. در این راه مشورت و کمک یک متخصص تغذیه در اصفهان میتواند به شما بیشترین یاری را برساند.

غذاهای مفید برای افراد مبتلا به نقرس

برخی خوراکی‌ ها حتی خاصیت ضدالتهابی دارند و به تسکین درد مفاصل کمک می‌کنند. مهم ‌ترین مواد غذایی مفید برای بیماری نقرس و پیشگری از مبتلا شدن به ان عبارتند از:
1.سبزیجات تازه: بیشتر سبزیجات سرشار از فیبر غذایی و آنتی ‌اکسیدان هستند و به دفع اسید اوریک کمک می‌کنند.
مانند: کلم بروکلی، کرفس، کدو سبز و هویج.
2.میوه‌ها: میوه هایی مانند گیلاس، توت، پرتقال و لیمو که خواص ضدالتهابی دارند و می‌توانند سطح اسید اوریک را کم کنند.
3.لبنیات کم‌ چرب: شیر و ماست کم ‌چرب منابع خوبی سرشار از پروتئین هستند که برخلاف گوشت قرمز، باعث افزایش اسید اوریک نمی‌ شوند.
4.غلات کامل: غلات کامل مانند برنج قهوه ‌ای، جو دوسر و نان سبوس‌ دار انرژی سالم به بدن می ‌رسانند و هم به تعادل قند خون کمک می ‌کنند.
5.مغزها و دانه‌ ها: بادام، گردو، تخم کتان و تخم آفتابگردان منابع غنی از اسیدهای چرب مفید هستند که به کاهش التهاب کمک می ‌کنند.
6.مایعات سالم: آب، دمنوش‌های گیاهی و در حد متعادل قهوه، به دفع اسید اوریک کمک می‌کنند اگر مصرف قهوه بیش از حد باشد موجب بروز بیماری های دیگر می شود.

قرار دادن این مواد غذایی در برنامه روزانه نه تنها به کنترل نقرس کمک می‌ کند بلکه موجب بهتر شدن سلامت عمومی بدن هم می‌ شود. دکتر ریسمانچیان با ارائه برنامه غذایی متناسب با شرایط بدنی شما، راه سلامتی را برای شما هموار میکنند.

افراد مبتلا به نقرس چه غذاهایی نباید مصرف کنند؟

برای مدیریت نقرس برخی غذا ها و نوشیدنی ‌ها به شدت می ‌توانند سطح اسید اوریک را افزایش دهند و خطر حملات دردناک را بالا ببرند. گوشت قرمز و انواع خاصی از گوشت‌ های شکار حتی در مقادیر کم می‌توانند باعث افزایش ناگهانی اسید اوریک شوند و سیستم ایمنی مفاصل را تحریک کنند. همچنین، غذاهای دریایی خاص مثل ساردین، ماهی کولی، صدف و میگو به دلیل محتوای بالای پورین، خطر رسوب کریستال‌ها در مفاصل را افزایش می ‌دهند.
یکی دیگر از منابع پرخطر اعضای بدن حیوانات است مانند جگر، قلوه، دل و مغز ها که مقدار بسیار زیادی پورین دارند و مصرف آنها حتی به مقدار کم در فاصله زمانی زیاد باعث تشدید نقرس میشود. از طرف دیگر نوشیدنی ‌های الکلی نه تنها باعث افزایش اسید اوریک می‌ شوند بلکه توانایی بدن برای دفع آن را نیز کم میکنند و بیشتر با افزایش التهاب مفصلی همراه هستند.
حتی برخی نوشیدنی‌ های غیرالکلی هم می‌توانند خطر ساز باشند، به‌خصوص نوشیدنی‌ های شیرین ‌شده با فروکتوز مانند نوشابه ‌ها و آبمیوه‌ های صنعتی. فروکتوز موجود در این نوشیدنی ‌ها متابولیسم اسید اوریک را سریع می‌کند و باعث افزایش ناگهانی سطح آن در خون می‌شود. بنابراین پرهیز یا محدودیت دقیق این گروه از غذا ها و نوشیدنی ‌ها، یکی از مهم ‌ترین اقدامات برای پیشگیری از حملات نقرس و کاهش شدت علائم محسوب میشود. مثلا میتوانید از گزینه های سالم تری به عنوان جایگزین برای نوشابه استفاده کنید.

مدیریت نقرس تنها به دارو محدود نمی‌شود؛ سبک زندگی و تغذیه هوشمندانه ابزار اصلی شما برای کنترل بیماری هستند. با انتخاب مواد غذایی مناسب، محدود کردن خوراکی‌های پرپورین و نوشیدنی‌های محرک، و افزایش مصرف آب و مایعات، می‌توان جلوی بروز حملات دردناک را گرفت و کیفیت زندگی را به شکل قابل توجهی بهبود بخشید.
علاوه بر رژیم غذایی، حفظ وزن مناسب، فعالیت بدنی منظم و مدیریت استرس نیز نقش مهمی در کاهش التهاب و حمایت از سلامت مفاصل دارند. نقرس بیماری‌ای است که با شناخت درست عوامل تحریک‌کننده و رعایت نکات ساده اما مؤثر، قابل کنترل است و افراد مبتلا می‌توانند بدون ترس از درد ناگهانی، زندگی روزمره خود را با آرامش ادامه دهند.
به یاد داشته باشید، هر تغییر کوچک در تغذیه و سبک زندگی می‌تواند تأثیر بزرگی بر سلامت مفاصل و کنترل نقرس داشته باشد. بنابراین، شروع از امروز با انتخاب‌های هوشمندانه، قدم اول برای زندگی بدون درد و با کیفیت بالاتر است.