ملاتونین:

• ملاتونین هورمونی است که مغز آن را در پاسخ به تاریکی تولید می کند و به زمان بندی ساعت داخلی 24 ساعت بدن و خواب کمک می کند. اگرهنگام شب درمعرض نور قرارداشته باشید، تولید ملاتونین متوقف می شود. ملاتونین در تاریکی بیشتر و در روشنایی کمتر ترشح و آزاد می شود و به هر حال با افزایش سن کمتر میشود.

تحقیقات نشان می دهند که وظایف مهم ترازخواب را در بدن بر عهده دارد ولی هنوز به درستی مشخص نشده اند.

مکمل های ملاتونین که بصورت دارو تجویز می شوند می توانند از حیوانات یا میکروارگانیسم ها بدست آیند، ولی اغلب بصورت مصنوعی (سنتتیک) تولید می شوند. اطلاعات زیر در مورد مکمل های ملاتونین می باشد:

کاربردهای اصلی:

ملاتونین معمولا برای بی خوابی استفاده می شود، یعنی مشکل در شروع خواب و ادامه خواب را درمان می کند. ولی به هر حال این مکمل نمی تواند جای مراقبت هایی که پزشکان برای اختلالات جدی خواب نظیر آپنه انسدادی خواب، نارکولپسی (حمله خواب) یا بی خوابی طولانی مدت را بگیرد. ملاتونین برای شغل هایی که برنامه خواب معمول را مختل می کنند نظیر شیفتهای شبانه نیز استفاده می شود.

• ملاتونین و آلزایمر:

کاهش ملاتونین در مراحل اولیه آلزایمر، نقش ملاتونین در ارزش ترمیم و احیا کنندگی خواب ( کیفیت خواب) و تاثیرات قابل پیش بینی خواب، که منجربه ضعیف کردن فعال سازی شبکه های خاص مغزی می شوند، دیدگاه جدیدی را در نقش خواب بدون کیفیت در بازسازی بتاآمیلوئید ایجاد کرده اند. در نتیجه اکتشافات اخیربین ساعت شبانه روزی بدن، خواب و تخریب سیستم عصبی، چشم انداز جدید استفاده از ملاتونین برای مداخلات زودرس، به منظوربهبود وپیشرفت سالم روند افزایش سن، از نظر جسمی و روانی، الویت اول محققین ازنقطه نظرعلل در حال ظهور بیماری آلزایمر می باشد.

• ملاتونین و میگرن:

با توجه به این که درافرادی که دچارسردرد، بویژه میگرن هستند، میزان ملاتونین کمتر از نرمال است، و از آنجا که تجویز ملاتونین باعث تسکین درد و کاهش عود آن در مبتلایان شده است، می توان نتیجه گرفت که ملاتونین یک انتخاب بی خطر برای افراد دچار این مشکل می باشد. بیشترین افرادی که از ملاتونین سود می برند، افرادی هستند که سردرد  آنها با سندروم تاخیر فازخواب تحریک می شود. تحقیقات نشانگرآن است که سردرد می تواند درپاسخ به نامنظم شدن ریتم شبانه روزی در بدن اتفاق افتد و تجویز ملاتونین می تواند با هماهنگ سازی دوباره این ریتم درشیوه زندگی باعث تسکین سردرد بشود.

• ملاتونین و کاهش وزن:

در بین داروهای مختلفی که برای درمان چاقی قبلا تحقیق و بررسی شده اند، مطالعات اخیر نشان می دهند که تجویز ملاتونین می تواند یک درمان موثر برای کاهش وزن محسوب شود. تجویز دوز بین 1 تا 20 میلی گرم در روز و پیگیری افراد از 3 هفته تا 12ماه نشان داد که ملاتونین نقش مهمی را درتنظیم قند خون، ونیزتعدیل فعالیت بافت چربی سفید، متابولیسم چربی های خون و فعالیت میتوکندری بازی می کند.

بعلاوه ملاتونین با عث افزایش حجم و فعالیت بافت چربی قهوه ایی و تاثیرات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی ان می شود. همانطوری که می دانیم هرچه حجم و فعالیت توده چربی قهوه ایی نسبت به سفید بیشتر شود، سوخت و ساز افزایش و کاهش وزن تسهیل می شود.

از سوی دیگر ملاتونین با تنظیم و بهبود کیفیت خواب، باعث کاهش پرخوریهای شبانه، افزایش سوخت و ساز و نیز کاهش پرخوری عصبی ناشی از بی خوابی یا بدخوابی در روز بعد خواهد شد.

آیا ملاتونین بی خطر است؟

با این که ملاتونین نسبت به سایر داروهای خواب عوارض کمتری دارد، ولی باز هم عوارضی نظیر خواب آلودگی روزانه، سردرد، گیجی، ناراحتی در معده، اضطراب، احساس سنگینی در سر، افسردگی کوتاه مدت، بدخلقی، لرزش خفیف و بی قراری ممکن است وجود داشته باشد.

ملاتونین اگر با سایر داروها نظیر رقیق کننده های خون،سرکوب کننده سیستم ایمنی، دیابت، ضد بارداری،ضد صرع ،ضد فشار خون،آرام کننده های سیستم عصبی و ضد افسردگی بویژه فلووکسامین، استفاده شود ممکن است منجر به بروز مشکلاتی بشود. بنابراین  قبل از تجویز هر نوع مکمل ، باید پزشک خود را در جریان داروهایی که استفاده می کنید، قرار دهید.

در مواردی که ملاتونین از منابع طبیعی بدست می آید ممکن است حاوی ویروس یا سایر آلاینده ها باشد، بنابراین فرم های سینتتیک (مصنوعی) بی خطر تر هستند.

به خاطر این که ممکن است خواب آلودگی در طول روز داشته باشید، رانندگی و کار با ماشین آلات،  قبل از 5 ساعت از مصرف ملاتونین ممنوع است.

منافع دیگر برای سلامتی:

• اختلال خواب پس از پرواز:

این اختلال موقعی که شما از طریق پرواز بین چند منطقه زمانی مسافرت می کنید، بوجود می آید. دراین حالت، در مجموع احساس خوبی پس از پرواز نخواهید داشت و اختلال خواب، خستگی روزانه، اختلال عملکرد و مشکلات گوارشی خواهید داشت. مطالعات نشان می دهند که ملاتونین می تواند در بهبود کیفیت خواب در این مورد نقش مهمی داشته باشد.

• اختلال خواب – بیداری:

این اختلال خود را با اشکال در به خواب رفتن در زمان معمول و بیدار شدن به موقع،درزمان صبح نشان می دهد. این افراد بطور مشخص مشکل در به خواب رفتن قبل از 2 تا 6 صبح دارند و ترجیح می دهند که بین 10 صبح تا یک بعد از ظهر بیدار شوند. مطالعات نشان می دهند که استفاده ازملاتونین یک ساعت قبل از ساعت خواب دلخواه، همراه با رفتن به رختخواب در یک زمان تعیین شده،نتایج خوبی داشته است. این نتایج شامل به خواب رفتن زودتر به مدت 34 دقیقه (بطورمتوسط)، خواب با کیفیت بهتربویژه در یک سوم ابتدایی شب وعملکرد روزانه بهتر بودند.

• بعضی اختلالات خواب در کودکان:

مشکلات خواب در کودکان تاثیرات نا مطلوبی در رفتار،عملکرد روزانه و کیفیت زندگی آن ها خواهد داشت. کودکان با شرایط خاصی نظیر درمانیت اتوپیک،آسم ، بیش فعالی و اوتیسم، بیشتر از سایر کودکان مستعد اختلال خواب می باشند. بهترین راهکار برای این گونه موارد ابتدا ایجاد عادت های زمان خواب مناسب ،آموزش والدین ودر کنار آن تجویز دارو هم موثر است. اکثر مطالعات نشانگر این است که ملاتونین زمان به خواب رفتن و زمان کلی خواب را بهبود بخشیده است.

ولی هنوز ابهامات زیادی از نظر دوزتجویزی وجود دارد. از سوی دیگر از آنجا که ملاتونین یک هورمون است، تاثیرات آن بر سیستم تکامل هورمونی نظیر بلوغ، سیکل های قاعدگی و تولید بیش از حد هورمون پرولاکتین مشخص نمی باشد. بنابراین قبل از تجویزآن برای کودکان، حتما با متخصص مربوطه باید مشورت شود.

• اضطراب قبل و بعد از جراحی:

این اضطراب در 80 درصد از بیماران اتفاق می افتد. مکمل های ملاتونین در کاهش اضطراب قبل از جراحی کمک می کنند ولی تاثیر آن در اضطراب پس ازجراحی مشخص نیست. در این تحقیقات ملاتونین در کاهش اضطراب قبل جراحی تاثیری مشابه درمان استاندارد ضد اضطراب، یعنی داروی میدازولام ازخود نشان داد.

تاثیر ملاتونین در کووید 19:

این تحقیقات هنوز در مراحل ابتدایی می باشند و خیلی زود است که بخواهیم در مورد آن نظر بدهیم.

• ملاتونین و علائم سرطان :

هنور تاثیرمشخصی وجود ندارد و در ضمن با توجه به این که هر مکملی ممکن است در درمان و یا با داروهای اصلی تداخل ایجاد کند، هرنوع تجویز باید با پزشکان معالج مطرح شود.