چاقی فراتر از یک دغدغه ظاهری، یک بحران سلامتی است که با بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا و مشکلات قلبی همراه است. میلیون ها نفر مشکلات سلامتی مرتبط با اضافه وزن دارند. اینها شامل دیابت، فشار خون بالا ، بیماری قلبی، کبد چرب غیر الکلی ،مشکلات مفصلی مانند ارتروز زانو و دیسک کمر و لیست بلند بالایی از انواع سرطان می باشند. ولی خبر خوب این است که 5 تا 10 درصد کاهش وزن می تواند سلامت را به صورت چشمگیری بهبود بخشد. در حالی که رژیم و ورزش کلید کاهش وزن هستند، بسیاری از افراد به دلیل کنترل سخت اشتها موفق نمی‌شوند. داروهای تزریقی مانند سماگلوتاید و لیراگلوتاید با کاهش اشتها و تنظیم متابولیسم، کاهش وزن مؤثری ایجاد می‌کنند. اما چالش اصلی، وابستگی بدن به دوزهای بالاتر و احتمال بازگشت وزن پس از قطع مصرف است. آیا این داروها یک راه‌حل پایدارند یا صرفاً یک مسکن موقت؟ در این مقاله به بررسی دقیق این موضوع می‌پردازیم.
آیا می توان بدون مصرف دارو و آمپول لاغری وزن کم نمود؟
بله، کاهش وزن بدون آمپول لاغری کاملاً امکان‌پذیر است، اما میزان موفقیت آن به عوامل مختلفی بستگی دارد. تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و تغییرات پایدار در سبک زندگی، همچنان اساسی‌ترین و مؤثرترین روش‌های کنترل وزن محسوب می‌شوند. تنظیم میزان کالری مصرفی، انتخاب غذاهای سالم و مغذی، پرهیز از قندها و چربی‌های ناسالم، و افزایش فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، تمرینات قدرتی و ورزش‌های هوازی، از جمله راهکارهای طبیعی برای کاهش وزن هستند.
با این حال، بسیاری از افراد تنها با رعایت رژیم غذایی و ورزش نمی‌توانند به کاهش وزن پایدار دست یابند. در بسیاری از موارد، چالش‌هایی مانند گرسنگی مداوم، ولع شدید نسبت به غذاهای پرکالری، کاهش انگیزه و مشکلات متابولیکی باعث می‌شود که افراد از مسیر کاهش وزن خارج شوند. علاوه بر این، عواملی مانند ژنتیک، تغییرات هورمونی، مشکلات تیروئیدی، مقاومت به انسولین و سبک زندگی پرمشغله، می‌توانند روند کاهش وزن را دشوارتر کنند.
برای برخی افراد، مدیریت اشتها و حفظ تعادل انرژی تنها با تغییر سبک زندگی امکان‌پذیر نیست. در این موارد، داروهای کاهش وزن می‌توانند به‌عنوان یک ابزار کمکی مورد استفاده قرار گیرند. این داروها با تأثیر بر هورمون‌های کنترل‌کننده اشتها، سرعت تخلیه معده و متابولیسم بدن، به کاهش وزن کمک می‌کنند. با این حال، هیچ دارویی جایگزین سبک زندگی سالم نیست و حتی در صورت مصرف دارو، اصلاح الگوی تغذیه و فعالیت بدنی برای دستیابی به نتایج پایدار ضروری است.
داروهای کاهش وزن تزریقی چگونه کار می کنند؟
برخی از افراد، دچار عدم تعادل هورمونی هستند که باعث گرسنگی و هوس غذایی زیاد می شود. این امر کاهش وزن را سخت تر می کند. داروهای کاهش وزن مانند ویکتوزا ( لیراگلوتاید) بصورت تزریق روزانه و اوزمپیک (سماگلوتاید) ومونجارو ( تیرزپاتید ) بصورت تزریق هفتگی، هورمون هایی هستند که بر روی مغز و روده برای کاهش گرسنگی وهوس غذایی کارمی کنند. آنها برای افراد چاق و گروه های خاصی ، که نتوانسته اند از طریق رژیم غذایی و ورزش به اهداف کاهش وزن خود برسند تأیید شده است.
مکانیزم عملکرد این داروها بر پایه تقلید از دو هورمون مهم بدن به نام‌های GLP-1 (پپتید شبیه گلوکاگون ۱) و GIP (پلی پپتید مهارکننده معده) است که هر دو نقش مهمی در تنظیم سطح قند خون و اشتها ایفا می‌کنند. این داروها منجر به موارد زیر می شوند:
کاهش اشتها:
این داروها باعث فعال‌سازی گیرنده‌های GLP-1 و GIP در مغز می‌شوند. این فعال‌سازی منجر به کاهش احساس گرسنگی و ایجاد سیری طولانی‌مدت می‌شود. در نتیجه، فرد تمایل کمتری به خوردن غذا و مصرف کالری دارد.
افزایش حساسیت به انسولین:
هورمون GIP که توسط دارو تحریک می‌شود، حساسیت سلول‌های بدن به انسولین را افزایش می‌دهد. این امر باعث کاهش سطح قند خون و بهبود کنترل دیابت می‌شود.
کاهش تخلیه معده:
سرعت تخلیه معده را کاهش می‌دهند، که به معنای کاهش سرعت ورود غذا به روده و کاهش سرعت جذب قندها است. این ویژگی باعث می‌شود سطح قند خون بعد از غذا کمتر افزایش یابد و احساس سیری طولانی‌تری تجربه شود.
تقویت متابولیسم چربی‌ها:
با افزایش فعالیت‌های متابولیکی و تنظیم بهتر هورمون‌ها، به سوختن چربی‌های بدن کمک می کنند و در نتیجه به کاهش وزن منجر شوند.
در مجموع، این داروها با تأثیر بر سیستم‌های هورمونی مختلف، کنترل اشتها و تنظیم متابولیسم قند و چربی‌ها، به کاهش وزن و بهبود مدیریت دیابت نوع ۲ کمک می‌کنند.
چگونه از داروهای کاهش وزن تزریقی استفاده کنیم؟
داروهای موجود در حال حاضر زیر پوست شکم، ران یا بازو تزریق می شوند. داروهای کاهش وزن برای استفاده طولانی مدت توصیه می شوند .
مزایای داروهای تزریقی کاهش وزن چیست؟
به طور متوسط، داروهای تزریقی نسبت به داروهای خوراکی یا رژیم غذایی و ورزش به تنهایی، منجر به کاهش وزن بیشتری می شوند. تحقیقات نشان می دهد که کاهش وزن به طور متوسط بین 8 تا 15 درصد طی 12 تا 18 ماه پس از شروع یک داروی تزریقی اتفاق می افتد. سود دیگر این دارو ها این است که می توانند مشکلات سلامتی مانند دیابت نوع 2 را نیز درمان کنند.
عوارض و خطرات داروهای کاهش وزن تزریقی چیست؟
شایع ترین عوارض جانبی شامل حالت تهوع، نفخ، اسهال و یبوست است. این عوارض در شروع درمان و با افزایش دوز ظاهر می شوند. به طور کلی، عوارض جانبی به مرور زمان کاهش می یابند و در صورت قطع دارو از بین می روند. با شروع با دوز کم، افزایش آهسته دوزدرطول زمان و خوردن وعده های غذایی کوچک نیز می توان آنها را کاهش داد یا از آنها پیشگیری کرد.
برخی از عوارض جانبی جدی نادر هستند. افرادی که سابقه شخصی یا خانوادگی انواع خاصی از سرطان تیروئید، مشکلات غدد درون ریز، مشکلات مربوط به روده، مشکلات شدید روانپزشکی یا اختلالات خوردن دارند، در معرض خطر عوارض جانبی جدی هستند. قبل از شروع داروهای کاهش وزن تزریقی با یک متخصص مشورت کنید.
چگونه تشخیص دهیم که داروهای کاهش وزن تزریقی برای ما مناسب هستند؟
تصمیم برای شروع یک داروی کاهش وزن تزریقی بر اساس عوامل مختلفی است. اینها شامل وزن، سابقه پزشکی و هزینه دارو می باشند. باید با متخصص خود در مورد اینکه آیا این داروها برای شما مناسب هستند مشورت نمایید.
حالا سوالات و چالش اصلی این است که
ایا با همان دوز اولیه، کاهش اشتها ایجاد و ثابت می ماند و یا بدن به میزان قبلی عادت کرده و نیاز به افزایش دوز می باشد ؟
تا چه میزان می توان دوز مصرفی را افزایش داد و آیا از میزان مجاز ذکر شده در دستور العمل دارو، می توان بیشتر افزایش دوز را ایجاد نمود ؟
آیا می توان این دارو ها را تا آخر عمر ادامه داد ؟ و اگر نمی توان چه اتفاقی پس از قطع دارو می افتد ؟
پس مشکل اصلی این است که اگر شیوه زندگی تعدیل و تنظیم نشده باشد ،اتفاقی که به صورت معمول می افتد این است که شخص پس از مدتی با دوزهای اولیه ،نمی تواند اشتها را کنترل نماید و مرتب مجبور به افزایش دوز می باشد . سپس وقتی که به دوز نهایی و حد اکثر مجازرسید ، دیگر نمی تواند آن را افزایش دهد و بنا براین مجبوربه قطع آن می شود .
در صورت قطع مصرف دارو، اکثر افراد بصورت شدید دچار افزایش اشتها و به دنبال آن ،برگشت وزن می شوند و چربی های از دست رفته به حالت اولیه و در بسیاری از موارد خیلی به اعداد خیلی بالاتر برمی گردند.